Türkiye-Moğolistan İş Forumu, Moğolistan Meclis Başkanı Zandanshatar Gombojav, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Faik Yavuz, Moğolistan Ulusal Ticaret ve Sanayi Odası (MNCCI) Başkanı Amartuvshin Otgondavaa, Moğolistan Gıda, Tarım ve Hafif Sanayi Bakanı Bolorchuluun Khayangaa ve Moğolistan Çevre ve Turizm Bakanı Bat-Erdene Bat-Ulzii’nin katılımıyla TOBB İkiz Kuleler’de gerçekleştirildi.

Diplomatik İlişkiler

Türkiye ile Moğolistan arasındaki diplomatik ilişkiler 24 Haziran 1969 tarihinde kurulmuştur. 1990’lı yıllardan itibaren gelişmeye başlayan ilişkiler, 1996 yılında Ulanbator’da Türkiye Büyükelçiliğinin açılması ve 1997’de Moğolistan’ın Ankara’da Büyükelçilik açmasıyla ivme kazanmış; bugüne kadar imzalanan yüzden fazla ikili anlaşmayla ilişkilerin ahdi zemini güçlenmiştir.

Moğolistan, tarihte bilinen en eski Türk yazıtı olan Orhun abidelerine ev sahipliği yapmaktadır. Türkiye, kökleri asırlar öncesine dayanan Türk-Moğol ilişkilerine özel önem atfetmekte ve iki ülke arasındaki işbirliğinin daha da güçlenmesi yönünde çaba sarfetmektedir. Moğolistan da aynı anlayışı benimsemiş ve 2011 yılında kabul ettiği « Dış Politika Konsepti »nde ABD, AB, Japonya, Güney Kore ve Hindistan’la birlikte Türkiye’yi de « üçüncü komşu » olarak zikretmiştir.

Temel Bilgiler

Moğolistan, Orta ve Doğu Asya bölgesinde denize çıkışı olmayan zengin doğal kaynaklara sahip bir ülkedir. Sadece iki ülke ile kara sınırına sahip Moğolistan’ın kuzey sınırında Rusya Federasyonu, güney, doğu ve batı sınırında ise Çin Halk Cumhuriyeti (Çin) bulunmaktadır. Moğolistan yaklaşık 1,6 milyon km2 ’lik yüzölçümü ile dünyanın 19 uncu büyük, 3,4 milyon nüfusu ile de en seyrek nüfusa sahip ülkesidir. Ülke nüfusunun yarıya yakınının ikamet ettiği başkent Ulanbator, ülke ekonomisinin %68’ini, işletmelerin %64’ünü, para dolaşımının %85’ini oluşturmaktadır. Bununla birlikte Moğolistan, 15,1 milyar ABD doları gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) ve kişi başı 4.599 ABD doları gelir düzeyine sahiptir.

Türkiye ile Moğolistan arasında 5 saatlik fark bulunuyor. Örneğin Türkiye’de saat 07.00 iken Moğolistan’da 12.00’dır. İki ülke arasındaki mesafe ise 5.472 kilometredir.

Dünya İş Yapma Kolaylığı Endeksi

Dünya Bankası (DB) tarafından her yıl yapılan ülkelerin şirket kurma ve işe başlama, yapılaşma izni alma, krediye erişim, ticari anlaşmazlıkların çözülme hızı, vergi sistemleri, azınlık hissedar haklarını koruma vb gibi ticari mevzuatlarının ve iş hayatındaki uygulamalarının incelendiği “Doing Business (Dünya İş Yapma Kolaylığı Endeksi)” sıralamasında 190 ülke arasında iş yapma kolaylığı açısından 2019 yılında 67,7 puan ile 74’üncü sırada yer alan Moğolistan, 2020 yılında 67,8 puanla 81’inci sıraya gerilemiştir. Moğolistan, iş yapma kolaylığı endeksi puanı bakımından ne kadar sınıflandırıldığı Doğu Asya & Pasifik bölgesi ülkeleri ortalamasının biraz üzerinde yer alsa da çevre ülkelerine göre kötü bir performans göstermektedir.

Moğolistan Piyasasına Girmek

Moğolistan piyasasına girmek için pazar araştırması ve yazışmalar yapıldıktan sonrasında yerinde ziyaret ve yüz yüze görüşme yapmak çok önemlidir. Her şeyden önce, ilk defa yapılacak ihracatta mümkün olduğunca, peşin ödeme ya da akreditifli (özellikle gayri kabili rücu ve teyitli akreditif) ödeme yöntemlerinin tercih edilmesi, mal mukabili ve sigorta kapsamına alınmamış ihracat için güven temin edilmedikçe yüksek tutarlı sözleşmeler yapılmaması firmalarımıza tavsiye edilmektedir.

Şirketler Hakkında Araştırma

Kimi zamanlar sahte şirketler tarafından Türkiye firmalarına alım talepleri gelebilmektedir. İthalat talebi ulaştığında firmalarımızın kontrol etmeleri gereken ilk husus, karşı tarafta “gerçekten var olan” bir şirketin olup olmadığının araştırılmasıdır. Bu çerçevede, ticaret sicil kaydı, vergi numarası, firma adresi, posta kodu, web ve e-posta adresi, telefon numarası gibi bazı temel bilgilerin karşı taraftan talep edilmesi ve bu bilgilerin mümkün olduğunca teyit edilmeye çalışılması önem arz etmektedir. Bu kapsamda, iletişimde olunan şirkete ilişkin hissedar, yetkili kişi ve faaliyet alanı gibi bilgiler, Moğolistan Devlet Kayıtlar Genel Müdürlüğü’nün Tüzel Kişilik Kayıt Sistemi aracılığıyla teyit edilmelidir.

Yazılı Sözleşme

İhracat için gerekli işlemlere başlamadan önce ise ihracatçı ve ithalatçının sorumluklarını belirten yazılı bir sözleşme imzalanması hem ayrıntılarla ilgili muhtemel yanlış anlaşılmaları asgari düzeye indirmek hem de riskleri azaltmak bakımından önem taşımaktadır. Sözleşme ile satıcının sözleşme konusu malı hazırlayıp sevk etmesi ve karşılığında ödemenin ne şekilde yapılacağı, risklerin karşılıklı olarak nasıl paylaşılacağı, ortaya çıkması muhtemel bir uyuşmazlığın çözülmesinde izlenecek usul ve esaslar gibi hususların belirlenmesi gerekmektedir.

Adli yardımlaşma

Türkiye ile Moğolistan arasında Hukuki, Ticari ve Cezai Konularda Adli Yardımlaşma Sözleşmesi mevcut olup halen yürürlüktedir.

Moğolistan Mevzuatı – Kanunları

• Moğolistan Anayasası
• Moğolistan Lisans Kanunu
• Moğolistan Kamu İhale Kanunu
• Moğolistan Bilgi Şeffaflığı ve Bilgi Hakkı Kanunu
• Moğolistan Elektronik İmza Kanunu
• Moğolistan Medya Özgürlüğü Kanunu
• Moğolistan Telif Hakları Kanunu
• Moğolistan Rekabet Kanunu
• Moğolistan Medeni Kanunu
• Moğolistan Ceza Kanunu
• Moğolistan Vatandaşlık Kanunu
• Moğolistan Siber Güvenlik Kanunu
• Moğolistan Enerji Kanunu
• Moğolistan Yatırım Kanunu
• Moğolistan İş Kanunu
• Moğolistan Şirketler Kanunu
• Moğolistan Sigorta Kanunu

​TOBB Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Konuşması

TOBB Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Faik Yavuz forumun açılışında yaptığı konuşmasına, Bartın’da yaşanan maden kazasında hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, ailelerine de başsağlığı dileyerek başladı.

Küresel ekonominin zor bir dönemden geçtiğini belirten Faik Yavuz, “Bu nedenle güçlü uluslararası işbirliğine ihtiyacımız var. Ülkelerimizde özel sektörümüzü güçlendirmeliyiz. Zira çağımızda ülkelerin esas gücü, özel sektörlerinden geliyor” dedi.

Yavuz, Türkiye ekonomisinin gücü ve dinamizminin özel sektöre dayalı olduğunu, bu sayede İtalya ile Çin arasında en büyük sanayi üretim kapasitesini kurduklarını ve en büyük sanayi ürünü ihracatını yapan, girişimci bir ülke haline geldiklerini söyledi.

Pek çok sektörde, otomotiv, beyaz eşya, konfeksiyon başta olmak üzere, Avrupa’nın önemli tedarikçilerinden olduklarını anlatan Faik Yavuz, “AB’nin kendi dışında, en çok otomobil ithal ettiği ülkeyiz. Tüm bunları, ticareti serbest hale getirip, rekabeti artırmak suretiyle sağladık. Zira ticaret zenginleştirir, korumacılık fakirleştirir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin istikrarı ve refahı için, ticaretin daha serbest olması şarttır” şeklinde konuştu.

Türkiye ile Moğolistan arasındaki ikili ticaret hacminin büyümekte olduğuna dikkat çeken Yavuz şunları kaydetti: “Geçen yıl ikili ticaretimiz % 45 artmıştı. Bu yıl da artış devam ediyor. Ekonomilerimiz birbirini tamamlayıcı bir yapıdadır. O nedenle, çok daha fazla işbirliği fırsatı olduğuna inanıyoruz. Turizm önemli bir işbirliği alanımız olabilir. Orhun Vadisi’ndeki Gök Türk Kitabeleri sayesinde, Türkiye’den Moğolistan’a turistler çekilebilir. Orhun Vadisi’nin turizm merkezi olması kararlaştırılmıştı. Orhun havaalanın modernize edilmesi, ortak yatırım için bir fırsat oluşturabilir. Madencilik alanında da ciddi bir işbirliği potansiyelimiz var. Altın, bakır uranyum ve kömür madeninde işbirliği fırsatı çok fazla var. Tarım ve hayvancılık alanında da büyük bir potansiyel söz konusudur. Ayrıca, dericilik sektörü de önemli bir işbirliği alanıdır”.

TOBB ile Moğolistan Ulusal Ticaret ve Sanayi Odası olarak Türk-Moğol Ticaret ve Sanayi Odası Forumu’nu kurduklarını belirten Faik Yavuz, bu ortak Odanın, karşılıklı ticaretin arttırılması yönünde çalışmalarını sürdürdüğünü aktardı.

Moğolistan Ulusal Büyük Meclisi Başkanı Konuşması

Moğolistan Ulusal Büyük Meclisi Başkanı Gombojav, TBMM Başkanı Mustafa Şentop ile dün görüştüğünü belirterek, bu görüşmenin başarılı geçtiğini, tarafların birçok konuda mutabık kaldığını söyledi.

İş forumunun iki ülkenin ekonomik ilişkileri için önemli olduğunu belirten Gombojav, Türkiye-Moğolistan arasında havacılık alanında aşamalı bir serbestiyet gerektiğini kaydetti.

Gombojav, Türklerin atalarının yurdu olan Moğolistan’a ziyaretler gerçekleştirdiğini dile getirerek, hayvancılık alanında iki ülkenin iş birliği görüşmeleri yaptığını, iki ülke arasında ticari ve ekonomik alanlarında fırsatların bulunduğunu aktardı.

Türkiye’nin Doğu-Batı arasında çok önemli bir köprü vaziyeti gördüğünü ifade eden Gombojav, iki ülke arasındaki ticaret hacminin sürekli arttığını söyledi.

Moğolistan Ulusal Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Konuşması

Moğolistan Ulusal Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Amartuvshin Otgondavaa da Türkiye ile Moğolistan’ın pek çok sektörde ticaret yaptığını söyledi. Otgondavaa, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin artırılması için Moğolistan hükümetinin destek verdiğini söyledi.

Moğolistan-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Konuşması

Moğolistan-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Munkhbat Jamiyan ise Türkiye ile Moğolistan arasında madencilik, tarım, hayvancılık, deri işlemeciliği ve turizm konularında işbirlikleri olduğunu ve bu işbirliklerinin daha da geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Türkiye-Moğolistan Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Konuşması

Türkiye-Moğolistan Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Mehmet Erdoğan da iki ülke arasındaki tarihi ve kültürel ilişkilere dikkat çekti. Erdoğan, Türkiye müteahhitlik ve inşaat firmalarının dünyada 3. sırada yer aldığını anlattı. İki ülke arasındaki ticaret hacminin artması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, Moğolistan’ın serbest ticaret anlaşmasına geçmesi gerektiğini söyledi.