Finans alanında uluslararası piyasalarla entegrasyon ve etkin bir ekosistem sunma amacıyla yola çıkan İstanbul Finans Merkezi (İFM), kısa vadede bölgesel, orta vadede ise küresel bir merkez olmayı hedeflemekte ve bu doğrultuda kamu ve özel sektör bankalarını, portföy yönetim şirketlerini, aracı kurumları, sigorta şirketlerini, profesyonel hizmet şirketleri ile farklı kategorilerden ulusal ve uluslararası finansal kuruluşları bir araya getirmektedir.

Türkiye ekonomisinin büyümesine katkıda bulunacak ve finansal piyasaların gelişimini destekleyecek ürünlerin ve araçların merkezi haline gelmesi planlanan İstanbul Finans Merkezinde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Borsa İstanbul, Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Türkiye Sigorta ve İŞ GYO ofisleri bulunmaktadır.

İstanbul Finans Merkezi, 1,3 milyon m2 ofis alanları, 100 bin m2 alışveriş merkezi, 2.100 kişilik konferans merkezi, 30 bin m2 5 yıldızlı oteli, 26 bin araç kapasiteli otoparkı ve akıllı şehir modeliyle iş dünyasının tüm ihtiyaçlarını karşılıma iddiasındadır. Günlük yaklaşık 75 bin çalışan ve ziyaretçileri sağlıklı, konforlu, çevreye ve sosyal hayata değer katan bir ortamda ağırlaması hedeflenmektedir.

7412 sayılı Kanun

İstanbul Finans Merkezi’nin faaliyetlerinin genel çerçevesini içeren ve İFM’de gerçekleşecek faaliyetler için vergi muafiyetleri, istisna ve teşvikleri düzenleyen 7412 sayılı Kanun 28 Haziran 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun, İFM’nin faaliyetleri, yönetimi ve işleyişiyle ilgili konuları düzenlemektedir. İlave olarak, İFM’de gerçekleşecek faaliyetler ve finansal kuruluşlar için cazip hale getirilmesi için çeşitli teşvikler, indirimler, muafiyetler ve istisnalar yer almaktadır.

İşletimi ve Katılımcılar

İFM’nin tamamının işletilmesi, kiralama işlemleri ve tüm yönetim faaliyetleri, yirmi yıl süreyle Türkiye Varlık Fonu tarafından özel hukuk hükümlerine tabi şekilde anonim şirket olarak kurulacak olan yönetici şirket (“Yönetici Şirket”) tarafından yürütülecektir.

Finansal Faaliyetler ve Katılımcı Belgeleri

Kanun, İFM’de gerçekleştirilebilecek finansal faaliyetleri; bankacılık, emeklilik ve bireysel emeklilik, sigortacılık, finansal kiralama, faktoring, tasarruf finansmanı, ödeme hizmetleri, elektronik para hizmetleri ve sermaye piyasası mevzuatı kapsamında hizmetler olarak tanımlamaktadır. İFM’de faaliyet gösterebilmek için katılımcı belgesi alınması gerekmekte olup, bu belgenin koşulları gelecekte çıkarılacak olan uygulama yönetmeliğinde belirlenecektir.

Finansal Hizmet İhracatı

Kanun kapsamında, İFM’de yerleşik finansal kuruluşların katılımcı belgesi alarak yurt dışında yerleşik kişilere sundukları finansal hizmetler, hizmetler nihai olarak yurt dışında kullanılıyorsa finansal hizmet ihracatı olarak kabul edilecektir. Ancak bu kuruluşlar kendi hesaplarına türev işlemler, varlık alım-satım işlemleri veya yurt içinde yerleşik kişilerin tasarruflarını yurt dışına çıkaran işlemler için finansal hizmet ihracatı kapsamına girmeyecektir.

Vergi Muafiyeti, İstisna ve İndirimler

Kanun, finansal hizmet ihracatı niteliğindeki faaliyetler için aşağıdaki istisna ve indirimleri öngörmektedir:

• İlgili faaliyetlerden elde edilen gelirin %75’i kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilerek kurumlar vergisi matrahından düşülecektir. Ayrıca, 2022-2031 yılları arasında vergilendirme dönemlerinde bu oran %100 olarak uygulanacaktır.
• Bu faaliyetlerden elde edilen gelire yönelik banka ve sigorta muameleleri vergisi istisna olacaktır.
• Söz konusu faaliyetlere ilişkin işlemler her türlü harçtan muaf tutulacaktır.
• Aynı şekilde, bu işlemlere ilişkin belgeler de damga vergisinden istisna olacaktır.

Kanun ayrıca, İFM’de çalışan personelin aylık ücretlerine yönelik belirli istisnalar öngörmektedir. Buna göre, personelin aylık ücretinin safi değeri:

• En az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar için %60,
• En az on yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar için ise %80 oranında

gelir vergisinden istisna olacaktır. Bu istisna, Türkiye’de çalışmamış olan personelin ücret gelirlerine de uygulanabilecektir.

İFM’deki taşınmazların kiralanması işlemleri, her türlü harçtan muaf olacaktır.

Yukarıda belirtilen istisnalar ve indirimler, en az üç ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da geçerli olacaktır.

Ayrıca, 492 sayılı Harçlar Kanunu kapsamında alınan finansal faaliyet harçları, Katılımcıların İFM’de yer alan merkez ve şubelerinden Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren beş yıl süresince alınmayacaktır.

Kayıtlar ve Defterler, Dil ve Uygulanacak Hukuk Seçimleri

Kanun, katılımcıların tutmak zorunda oldukları kayıtlar ve düzenledikleri belgeleri yabancı para birimiyle tutabilmelerine olanak tanımaktadır. Bu düzenlemeler 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olmadan Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılacaktır.

Katılımcılar arasında ve İFM’deki faaliyetler kapsamında düzenlenen her türlü işlem, anlaşma, yazışma, hesap ve defterler Türkçe olarak düzenlenmek zorunda değildir. Ayrıca, katılımcılar kendi faaliyetlerinin tabi olduğu mevzuata aykırı olmamak kaydıyla, yaptıkları her türlü özel hukuk işlemi ve sözleşmesinde hukuk tercihi yapabileceklerdir.

En az üç ülkede faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da bu muafiyetler geçerlidir.

Taşınmazlara İlişkin Düzenlemeler

İFM’deki taşınmazlar sadece Yönetici Şirket tarafından işletme projesi ve yönetim planında belirtilen amaçlar doğrultusunda kullanılabilir. Katılımcı belgesi iptal edilen katılımcıların İFM’deki faaliyetleri için yaptıkları kira sözleşmesi de otomatik olarak sona erer.

Kanun, İstanbul’u küresel bir finans merkezi haline getirme hedefi doğrultusunda finans dünyasının şehre ilgisini artıracak mali ve operasyonel teşvikleri içermektedir.

İstanbul Finans Merkezi Yönetmeliği

7 Temmuz 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İstanbul Finans Merkezi Yönetmeliği (Yönetmelik), İstanbul Finans Merkezi’nde (İFM) yer alabilecek kuruluşlara (Katılımcı) verilecek katılımcı belgesine (Katılımcı Belgesi) ilişkin şartlar,  katılımcı belgesine başvuruların değerlendirilmesi, kabul sonrası süreçlerin yönetilmesi, İFM’nin yönetilmesi ve işletilmesi, tek durak büronun işleyişi gibi konuları kapsamaktadır. Yönetmelik, İstanbul Finans Merkezi Kanunu’nda belirtilen genel kuralların ayrıntılarını düzenlemektedir.

Tek Durak Büro

Katılımcıların ve adayların işlemlerinin hızlandırılması amacıyla bir “Tek Durak Büro” oluşturulmaktadır. Bu büro, faaliyet izinleri, onay başvuruları gibi işlemleri tek bir noktada toplayarak işlemleri hızlandırılmasını amaçlamaktadır. İFM portalı üzerinden randevu alınması, başvuru takibi gibi işlemler gerçekleştirilebilecektir. İlgili kamu kurumları, Tek Durak Büro’da sunulan hizmetleri kendi sistemleri üzerinden yerine getirmek yükümlülüğündedir.

Yönetici Şirket

İFM’nin işletilmesi, kiralanması ve yönetimi Türkiye Varlık Fonu tarafından kurulan TVF İFM Gayrimenkul İnşaat ve Yönetim Anonim Şirketi (Yönetici Şirket) tarafından yürütülecektir. Yönetici Şirket, İFM’nin yönetimi ve işletilmesinden sorumlu olup gelirlerini yönetim payları, kiralamalardan elde edilen komisyonlar, reklam ve sponsorluk gelirleri ile finanse edecektir.

Taşınmazlar ve Kiralamalar

İFM’deki taşınmazlar belirlenen amaçlar dışında kullanılamaz. Taşınmazların kiralanması ve işlemleri Yönetici Şirket tarafından yönetilir. Ayrıca, Katılımcılar için özel ofis tahsisleri de Yönetici Şirket tarafından düzenlenecektir.

Katılımcı Belgesi

İFM’de faaliyet göstermek ve teşviklerden yararlanmak için Katılımcı Belgesi almak zorunludur. Katılımcı Belgesi başvuruları, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi (Finans Ofisi) tarafından değerlendirilir. Başvurular çevrimiçi İFM Portalı üzerinden gerçekleştirilir.

Finansal Faaliyetler

İFM’de gerçekleştirilebilecek finansal faaliyetler, bankacılık, emeklilik, sigortacılık, finansal kiralama, faktöring, tasarruf finansmanı, ödeme hizmetleri, elektronik para hizmetleri ve sermaye piyasası mevzuatı kapsamında hizmetleri içerir. Katılımcı Belgesi almak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, kuruluşlar ve kamu kurumları başvuruda bulunabilirler.

Başvuruların Değerlendirilmesi

Katılımcı Belgesi başvuruları, İFM’nin hedeflerine uygunluk, iş planı ve strateji gibi faktörlere göre değerlendirilir. İzinlere sahip olan ve finansal faaliyetlerde bulunan adaylara öncelik verilir.

Katılımcı Belgesi Askıya Alınması ve İptali

Katılımcı Belgesi, izinlerin geçici olarak durdurulması veya iptal edilmesi durumunda askıya alınabilir veya iptal edilebilir. Belgenin ipali halinde, teşviklerden faydalanılamaz. Belgesi iptal edilen Katılımcı, en erken 180 gün sonra tekrar başvuru yapabilir. Katılımcı Belgesinin askıya alınması durumunda askıda olduğu süreç boyunca, iptali durumunda ise iptal tarihinden itibaren Kanun uyarınca sağlanan teşvik, indirim, istisna ve muafiyetlerden faydalanılamaz.

Umutlar

İstanbul Finans Merkezinin, yerli ve yabancı finans kuruluşlarının faaliyete geçmesiyle Türkiye ekonomisine önemli katkılar sağlayacağı umuluyor. Yabancı yatırımcıyı çekme konusunda beklentiler, oldukça yüksek bulunmaktadır. Kuşkusuz bu beklentilerin karşılanabilmesi için yabancı yatırımcının güveninin kazanılması ve piyasalar açısından hukuki ve iktisadi istikrarın sağlanması gerekir. Dünya Bankası’nın İş Yapma Kolaylığı Endeksi’ndeki raporlamaların kriterlerine dayanarak Finans Merkezi içerisinde pratik bir şekilde şirket kurma, krediye başvurma ve inşaat ruhsatı alma prosedürlerinin uygulanması gereklidir. Taşınmaz devir ve tescil süreçlerinin hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi, vergi ve gümrük ödemelerinin hızlı ve kolay bir biçimde yürütülmesi olmazsa olmazdır. Bürokratik işlemlerin azaltılarak yabancı yatırımcının online bir biçimde,  aynı gün içerisinde şirketini açması ve vergi açılışını da yapabilmesinin önünün açılmasının daha fazla yatırımcıyı çekebilecek adımlardır.

Hukuk Hizmetleri

İstanbul Finans Merkezi’nde gerçekleştirilebilecek finansal faaliyetlerin geniş yelpazesine, bankacılıktan emekliliğe, bireysel emeklilikten sigortacılığa, finansal kiralamadan faktoringe, tasarruf finansmanından ödeme hizmetlerine, elektronik para hizmetlerinden sermaye piyasası mevzuatına kadar uzanan hizmet alanlarında, hukuki danışmanlık hizmetleri sunmaktayız. Aynı zamanda, İstanbul Finans Merkezi’nde yer alabilecek kuruluşlar için gerekli olan katılımcı belgesi şartlarının sağlanması, başvuruların yönetimi, sonuçlandırılması, kabul sonrası süreçler, teşviklerden yararlanma gibi konularda da hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmetleri sunuyoruz. Hizmetlerimizden yararlanmak için iletişime geçebilirsiniz.